هخامنشیان (1045) : نظام طبقاتی و برده داری در عصر هخامنشی / بسیاری از ایرانیان برده بودند

نظام طبقاتی و برده داری در عصر هخامنشی (ایران باستان) / بسیاری از ایرانیان ، برده بودند

هخامنشیان (بخش1045)

" در نردبان اجتماعی ایران ، مستقیما پس از شاه ، بزرگان و روسای نجیب زادگان قرار داشتند . این افراد زمین داران بزرگ بودند که البته مقام فءودال های قرون وسطای اروپا را نداشتند . گرچه از لحاظ نظری شاه صاحب تمام سرزمین های ایران محسوب می شد و همه زمین ها به او تعلق داشت ، ولی داریوش و جانشینان او پیوسته مستغلات و زمین هایی به نجبایی که به عنوان افسر یا سواره نظام در ارتش به آنها خدمت کرده بودند می بخشیدند . مساحت این زمین ها متفاوت بود و با اصطلاحات نظامی بیان می شد . مثلا می گفتند : "زمین های کمانداری" ، "زمین های اسبی" ، "زمین های ارابه ای" و جز آن . دارنده ی هر یک از این قطعات زمین ملزم بود که به تناسب دارایی خود سرباز و تجهیزات به ارتش تقدیم کند . مثلا صاحب یک زمین کمانداری ، که حدود 21 هکتار وسعت داشت ، می بایست یک کماندار در اختیار شاه قرار می داد . اینها کوچکترین مستغلات بودند . بعضی از بزرگان که مورد عنایت شاه قرار داشتند ، زمین هایشان هزاران هکتار مساحت داشت . 

نگهداری این املاک و خانه های بزرگ واقع در آنها ، مستلزم وجود انواع کارکنان و کارگران بود که از مزرعه داران و کشاورزان تا پرورش دهندگان اسب ، آهنگران ، آشپزان و خدمتکاران زن را در بر می گرفت . تعداد کمی از آنان کارگران یا پیشه وران آزادی بودند که مزد دریافت می کردند ، اما بیشتر آنها را رعایا و بردگان تشکیل می دادند . رعایای زمان هخامنشی ، همانند سرف های قرون وسطای اروپا ، قطعه زمین های کوچک کشاورزی در اختیار داشتند که به کمک آن تامین معاش می کردند و در عوض مقدار گزافی از محصول را به مالک می پرداختند . رعایا در این قطعه زمین ها کلبه های کوچکی از خشت یا سنگ یا از حصیر و بوریا می ساختند و در آن زندگی می کردند . ضمن آن که بعضی از رعایا می توانستند در جهان خودکفای املاک ارباب خود به مقامات بزرگی برسند و مسءولیت های مهمی را عهده دار شوند ، بیشتر آنان پیوسته وامدار اربابان بودند و از این رو نمی توانستند از شرایط انقیاد خود بگریزند . 

بردگان ، نظیر تمام جامعه های باستانی ، در پایین ترین قسمت نردبان اجتماعی قرار داشتند ؛ گرچه شگفت انگیز است که در ایران یک برده شاید بخت بیشتری برای آزادی خود داشت تا یک سرف . اومستد در این باره می نویسد : 

"مردان آزاد در صورت وام داشتن یا ارتکاب جرم تبدیل به برده می شدند . والدین ناچار می شدند در مواقع تنگدستی فرزندان خود را بفروشند . نام های خارجی (در لوحه ها و بناهای باقی مانده) نشان دهنده ی وجود اسرای جنگی یا بردگانی هستند که از خارج آورده شده اند . با وجود این ، بیشتر بردگان ، خانه زاد بودند ، چون ازدواج بردگان با یکدیگر از لحاظ ازدیاد جمعیت (برای اربابانشان) مفید تلقی می شد . برده در صورتی که نمی گریخت یا به دروغ ادعای آزاد بودن نمی کرد ، معمولا مورد خوشرفتاری قرار می گرفت . غالبا مسءولیت های مهمی به او واگذار می شد و حتی در برخی موارد می توانست آزاد شود ."

در میان طبقات بالا و طبقات پایین ، مزدبگیران آزاد طبقه متوسط قرار داشتند که بیشتر آنها را کارگران غیرماهر تشکیل می دادند . در کنار کسانی که در املاک زحمت می کشیدند ، بعضی نیز به کار در طرح های بزرگ کانال کشی (یا ایجاد قنات ها) یا ساختن کاخ های سلطنتی به کار اشتغال داشتند و بعضی نیز به خدمت در ارتش می پرداختند . آزادمردان معدودی که مهارت هایی داشتند - از جمله نانوایان ، قصابان ، درودگران و پیشه وران - لایه کوچکی از طبقه متوسط را تشکیل می دادند . در بالای نردبان اجتماعی ، بازرگانان قرار داشتند که غالبا دارای زندگی مرفهی بودند و به تجارت کالاهایی نظیر رنگ ارغوانی و منسوجات از فنیقیه (در ساحل فلسطین) ؛ عطریات از عربستان ، چوب و الوار از جزیره یونانی کرت ؛ غلات و شیشه و بلور از مصر ؛ و ادویه و خاک طلا از هندوستان می پرداختند . "

امپراتوری ایران ، دان ناردو ، مرتضی ثاقب فر ، انتشارات ققنوس ، چاپ سوم ، صص 69 - 67

 ###############

کانال حقیقت

https://telegram.me/haghighat1357